سرشماری عمومی کشاورزی سال 1393

 اطلاعات سرشماری در سیمابر استان گلستان

اطلاعات سرشماری در درگاه ملی آمار

فهرست و لینک نشریات نتایج سرشماری عمومی کشاورزی 1393

                  نتایج تفصیلی سرشماری عمومی کشاورزی کل کشور 1393 

 فرم‌های سرشماری:

                 فرم 1- فهرست‌برداری (الکترونیکی)              

                 فرم 2- پرسشنامه بهره‌برداری (الکترونیکی)

                 فرم 3- پرسشنامه آبادی (الکترونیکی)

سابقه سرشماري كشاورزي در ايران

آمارگيري كشاورزي در ايران در سطح ملي براي اولين بار در سال 1339 ، توسط اداره‌ي آمار عمومي وقت، با روش نمونه‌گيري انجام شد. در سال1352 ، اولين سرشماري كشاورزي روستايي، توسط مركز آمار ايران به مرحله‌ي اجرا درآمد. در اين سرشماري از طريق مراجعه به تمامي نقاط روستايي كشور، اطلاعات مورد نظر در سطح آبادي جمع‌آوري شد. در اين طرح، فعاليت‌هاي كشاورزي نقاط شهري و خانوارهاي عشايري كه در هيچ يك از نقاط روستايي كشور محل مسكوني نداشتند، منظور نشد. براساس چارچوب آماري حاصل از سرشماري مذكور، طرح آمارگيري كشاورزي روستايي اجرا و نتايج آن منتشر شد.

در سال 1367 ، اولين سرشماري عمومي از بهره‌برداري‌هاي كشاورزي، در سطح نقاط شهري و روستايي كشور به مرحله‌ي اجرا درآمد. در اين سرشماري، تمامي بهره‌برداري‌هاي كشاورزي مربوط به اشخاص حقيقي، از طريق مراجعه به خانوارهاي ساكن نقاط روستايي و شهري و نيز خانوارهاي غيرساكن، و بهره‌برداري‌هاي مربوط به اشخاص حقوقي، از طريق شناسايي تمام مكان‌هاي محل انجام فعاليت‌هاي كشاورزي آنها تحت پوشش قرار گرفته‌اند.

در سال 1372 ، دومين سرشماري عمومي كشاورزي با روش مشابه سرشماري سال 1367 انجام شد.

سومين سرشماري عمومي در سال 1382 ، با اعمال تغييراتي اساسي در پوشش بهره‌برداري‌هاي كشاورزي به مرحله اجرا درآمد. در اين سرشماري، براي شناسايي بهره‌برداران كشاورزي، تمام نقاط كشور به استثناي 108 شهر تحت عنوان شهرهاي منتخب، فهرست‌برداري شد. فهرست بهره‌برداران شهرهاي منتخب، در سال 1381 با استفاده از اطلاعات موجود در وزارت جهاد كشاورزي و تحقيقات محلي، در قالب» طرح فهرست بهره‌برداران كشاورزي شهرهاي منتخب« تهيه شد. علاوه بر اين فهرست بهره‌برداران غیرساکن در محل وقوع بهره‌برداری آنها از طريق مطلعين جمع‌آوري شد تا انتساب بهره‌برداري‌ها به آبادي‌ها يا شهرهاي مربوط مقدور گردد.

سرشماري عمومي كشاورزي سال 1393 ، چهارمين سرشماري عمومي كشاورزي جمهوري اسلامي ايران بود  كه در مهر و آبان 1393 به مرحله اجرا درآمد.

اهداف كلي سرشماري كشاورزي

بخش كشاورزي بدليل تأمين غذاي مورد نياز جامعه يكي از مهم‌ترين حوزه‌هاي اقتصادي كشور محسوب مي‌شود. اين بخش از يك طرف سهم بالايي در ارزش افزوده اقتصاد كشور به خود اختصاص مي‌دهد و از طرف ديگر سهم بالايي در حوزه اشتغال دارد. به منظور پاسخگويي به نيازهاي روزافزون آمار و اطلاعات در بخش كشاورزي براي تحليل وضعيت گذشته و حال، برنامه‌ريزي و پيش‌بيني آينده انجام آمارگيري‌هاي كشاورزي يك ضرورت است. يكي از شيوه‌هاي توليد آمار كشاورزي اجراي سرشماري كشاورزي با روش شمارش تمام واحدهاي كشاورزي است. تقريباً تمام كشورهاي دنيا سرشماري كشاورزي را هر 5 يا 10 سال اجرا مي‌كنند. در ايران نيز سرشماري كشاورزي هر 10 سال يكبار اجرا مي‌شود. سرشماري عمومي كشاورزي 1393 در سال 1393 اجرا مي‌شود.

• تهيه چارچوب آماري براي طرح‌هاي نمونه‌گيري بين سرشماري‌ها.
• تهيه اطلاعات ساختاري و پايه‌اي از بخش كشاورزي كه در سطوح جغرافيايي كوچك(آبادي‌ها) قابل ارائه باشد.
• فراهم كردن داده‌هائي كه به عنوان محك آمارگيري‌هاي جاري كشاورزي بين سرشماري‌ها مورد استفاده قرار گيرند.

ضرورت اجراي سرشماري كشاورزي

پس از انجام آخرين سرشماري كشاورزي در سال 1382 و با كهنه شدن چارچوب‌هاي آماري كشاورزي، تهيه كليات طرح و برنامه سرشماري عمومي كشاورزي 1393 در دستور كار مركز آمار ايران قرار گرفت. از آنجايي كه سهم بخش كشاورزي در اشتغال و توليد ناخالص داخلي قابل توجه است لذا داشتن اطلاعات دقيق براي برنامه‌ريزي‌هاي كلان، اجراي سرشماري عمومي از واحدهاي توليد كشاورزي را اجتناب‌ناپذير مي‌سازد. در ذيل به اختصار موارد ضرورت اجراي سرشماري عمومي كشاورزي ذكر مي‌شود:

1- قديمي شدن چارچوب حاصل از سرشماري كشاورزي 1382 و نياز به چارچوب بهنگام براي اجراي طرح‌هاي نمونه‌گيري.

2- برنامه جهاني سرشماري كشاورزي 2010 انجام سرشماري كشاورزي بين سال‌هاي 2006 و 2015 را توصيه كرده است. هماهنگي با روند بين‌المللي و همگامي با برنامه سرشماري جهاني كشاورزي 2010 يكي از اهداف سرشماري كشاورزي است.

3- توليد آمارهاي ملي به منظور معياري براي سنجش برآوردهاي حاصل از آمارگيري‌هاي نمونه‌اي بين دو سرشماري

4- توليد آمارهاي ساختاري و پايه‌اي براي استفاده در برنامه‌ريزي‌هاي منطقه‌اي و ملي.

5- حفظ سري‌هاي زماني.

6- تغيير در فعاليت‌هاي مختلف بخش كشاورزي از قبيل تغيير در كاربري اراضي، تغيير نوع كشت، ايجاد و يا تعطيلي واحدهاي كشاورزي به دليل وجود تغييرات در اقتصاد كشور، ادغام و يا تجزيه بهره‌برداري‌ها و تهيه فهرست جديد بهره‌برداران كشاورزي كشور را ضروري مي‌نمايد.

7- توليد آمار در سطوح جغرافيايي كوچك مانند آبادي‌ها.

8- تهيه و انتشار اطلاعات در طبقه‌بندي‌هاي مختلف بهره‌برداري.

-9 تأمين داده‌هاي استاندارد براي تبادل اطلاعات آماري با سازمان‌هاي بين‌المللي.

تعاریف و مفاهیم :

واحد آماري

واحدآماري در سرشماري كشاورزي، بهره‌برداري كشاورزي است. طبق تعريف كليه فعاليت‌هاي كشاورزي كه تحت مديريت واحدي قرار دارد و يك واحد توليدي كشاورزي است را بهره‌برداري كشاورزي می‌ناميم. اين مديريت توسط اعضاي يك يا چند خانوار (اشخاص حقيقي) يا توسط يك شركت رسمي يا مؤسسه عمومي (اشخاص حقوقي) اعمال مي‌شود. در اين سرشماري، اگر فعاليت‌هاي يك واحد توليدي كشاورزي در محدوده چند آبادي يا شهر انجام شود، هر مجموعه واقع در محدوده يك آبادي يا شهر، يك بهره‌برداري كشاورزي تلقي مي‌شود.

پوشش آماري سرشماري

كليه نقاط كشور اعم از شهري، روستايي و عرصه‌هاي عشايري تحت پوشش سرشماري كشاورزي قرار دارد. به منظور پوشش ندادن بهره‌برداري‌های كوچك و غيرانتفاعي حد نصاب‌هايي براي بهره‌برداري كشاورزي به شرح زير تعيين شده است:

- حداقل 400 متر مربع زمين زراعي

- حداقل 200 متر مربع باغ

- 1  رأس دام سنگين (گاو، گاوميش و شتر)

- 20  رأس دام سبك (گوسفند و بز)

- حداقل 10 قطعه طيور

- ساير فعاليت‌هاي كشاورزي به هر وسعت(كشت گلخانه‌اي، پرورش زنبور عسل، پرورش كرم ابريشم و پرورش ماهي)

زمان آماري

در اين سرشماري از 2 زمان آماري روز آمارگيري و سال زراعي استفاده مي‌شود.

زمان آمارگيري

5  مهر لغايت 18 آبان ماه سال 1393

چارچوب سرشماري

چارچوب سرشماري كشاورزي 1393 براي نقاط روستايي فهرست آبادي‌هاي كل كشور بر اساس آخرين تقسيمات جغرافيايي و براي نقاط شهري فهرست كاملي از نقشه بلوك‌هاي شهري است. براي سرشماري از بهره‌برداري‌هاي شهرها و آبادي‌هاي بزرگ از اطلاعات چارچوبي سرشماري كشاورزي سال 1382 نيز استفاده مي‌شود.

روش جمع‌آوري اطلاعات

مناطق روستايي به دو دسته تقسيم شده است .مناطق روستايي با بافت كشاورزي (منتخب) و مناطق روستايي با بافت غير كشاورزي (غیر منتخب)

1. در مناطق روستايي(غیر منتخب) : مأمور آمارگير ضمن فهرست‌برداري از مكان‌ها، خانوارهاي بهره‌بردار را شناسايي و طي مصاحبه حضوري پرسشنامه بهره‌برداري را براي تمام بهره‌برداري‌هاي واقع در محدوده آبادي مورد سرشماري تكميل مي‌كند.
2. در مناطق روستايي(منتخب) : در اين روستاها فهرست‌برداري انجام نمي‌شود. مأمور آمارگير با استفاده از فهرست بهره‌برداران كشاورزي كه از طريق مطلعين فراهم شده است به محل سكونت اينگونه بهره‌برداري‌ها مراجعه و پرسشنامه بهره‌برداري را براي آنها تكميل مي‌كند.

مناطق شهري نيز به طور كلي به دو دسته تقسيم شده است. مناطق شهري منتخب و مناطق شهري غير منتخب.

1. در مناطق شهري (غیر منتخب) : مانند نقاط روستايي غير منتخب عمل مي‌شود.
2. در مناطق شهري(منتخب) : در شهرهاي بزرگ كه تعداد بهره‌برداري‌های كشاورزي نسبت به جمعيت شهر كم است فهرست‌برداري مكان به مكان امكان‌پذير نيست. در اين شهرها مأمور با استفاده فهرستي كه در سال 1393 بهنگام شده است به محل سكونت خانوارهاي بهره‌بردار مراجعه و طي مصاحبه حضوري پرسشنامه بهره‌برداري‌ را براي آنها تكميل مي‌كند.

بهره‌برداران غيرساكن و شركت‌ها و مؤسسات عمومي در مناطق روستايي:  مأمور آمارگير ضمن فهرست‌برداري از بهره‌برداران ساكن آبادي به تحقيق در مورد بهره‌برداران غيرساكن و شركت‌هاي رسمي و مؤسسات عمومي داراي بهره‌برداري كشاورزي مي‌پردازد و پس از پايان سرشماري از خانوارهاي بهره‌بردار ساكن با كمك مطلعين محلي فهرست كاملي از آنها تهيه مي‌كند و براي آنها پرسشنامه بهره‌برداري تكميل مي‌كند.

بهره‌برداران غيرساكن و شركت‌ها و مؤسسات عمومي در مناطق شهري (غیر منتخب) : يك مأمور آمارگير مختص تهيه فهرست بهره‌برداران غيرساكن و شركت‌ها و مؤسسات عمومي داراي بهره‌برداري كشاورزي در محدوده شهر است. مأمور آمارگير به كمك مطلعين محلي و مراكز خدمت‌رساني به بهره‌برداران كشاورزي، فهرست بهره‌برداران را تهيه و براي آنها پرسشنامه بهره‌برداري تكميل مي‌كند.

خانوارهاي معمولي غيرساكن: گروه‌هاي ويژه سرشماري خانوارهاي معمولي غيرساكن به محل تجمع خانوارهاي معمولي غيرساكن در زمان سرشماري يا ايل‌راه‌ها مراجعه و نسبت به سرشماري از آنها اقدام مي‌كنند.